Kedilerde FİP hastalığı, tüm evcil kedilerde görülebilen ve ciddi sonuçları olabilen bir sağlık problemidir. Genellikle 2 yaşın altındaki yavru kedilerde görülen ve sonu ölümle sonuçlanabilen virüs, genellikle kontrol altına alınması oldukça zor olan yüksek ateş, progranülomatoz doku reaksiyonu, vücutta sıvı birikimi, kilo kaybı, halsizlik, durgunluk, yorgunluk hali, görme yetisinde gerileme ve çeşitli problemler olarak kendini gösterir.
Kedilerde Fip Hastalığı Nedir?
Kedilerin Enfeksiyöz Peritonitisi (FIP) kedi coronavirüsleriiın (FCoV) mutant formu tarafından oluşturulan, özellikle genç kedilerin ve bağışıklık sistemi çeşitli sebeplerle baskılanmış kedilerin en önemli ölüm nedeni olan, sistemik bir hastalığıdır. Kedilerin veya yavru kedilerin çok küçük bir kısmında görülür ve kedi corona virüsü adlı yaygın bir virüsten kaynaklanır. Kedi coronavirüsü, virüs bulaşmış dışkı ile temas yoluyla kedilere bulaşan bir virüstür. Bu, birbirlerini temizleyen veya kum kaplarını, mama kaselerini paylaşan kedilerde görülür. Bu hastalık aynı zamanda sistemik viral bir hastalık olup, farkedilmeyen bir başlangıç, kalıcı yanıtsız ateş, vücut boşluklarında sıvı birikmesi ile karakterize ölümcül bir hastalıktır.
Kedilerde Fip Hastalığı Neden Olur?
FİP hastalığında asıl etken koronavirüsün vücutta semptom oluşturacak çoğunluğa ulaşması ve peritonda yangı buna bağlı sıvı birikmesi ile oluşur.O yüzden fip genelde stres gibi bağışıklığı baskılayan durumlardan sonra ortaya çıkar yani bağışıklık düştüğü zaman kanda bulunan koronavirüsler istediği çoğunluğa rahatlıkla ulaşır ve semptom göstermeye başlar. Kedi infeksiyöz peritoniti 2 forma ayrılmıştır: effusive (ıslak) form ve non-effusive (kuru) formları vardır Her iki fip formu da nörolojik, gastrointestinal sistemi ve ender olarakta üst solunum yollarını etkiler, ancak non-efüzyon formunun daha sık sinir dokularını içerdiği görülmektedir.
Kedilerde Fip Hastalığı Belirtileri
Başlangıçta kedi koronavirüse maruz kalan kediler genellikle belirgin bir semptom göstermezler. Bazı kediler hapşırma, sulu gözler ve burun akıntısı gibi hafif üst solunum yolu semptomları gösterebilirken, diğerleri ishal gibi hafif mide-bağırsak semptomları yaşayabilir. Çoğu durumda, bu hafif belirtiler kendi kendini sınırlar. Kedi koronavirüse maruz kalan kedilerin yalnızca küçük bir yüzdesinde FIP gelişir ve bu, kedi koronavirüse ilk maruz kaldıktan haftalar, aylar ve hatta yıllar sonra ortaya çıkabilir.
FIP ile enfekte olan kediler, kuru ya da ıslak form farketmeksizin genellikle önce iştah kaybı, kilo kaybı, depresyon ve ateş gibi spesifik olmayan hastalık belirtileri geliştirir.
Kedilerde Fip Hastalığı Nasıl Anlaşılır?
Koronavirüs bulaşan kediler genellikle belirgin bir semptom göstermeler. Bazı kediler hapşırma, gözlerde sulanma ve burun akıntısı gibi belirtiler yaşarken bazıları ishal gibi sindirim sistemi şikayetleri ile karşılaşabilirler. Çoğu durumda, az önce de ifade ettiğimiz gibi belirtiler kendiliğinden geçer. Korona virüse maruz kalan kedilerin küçük bir kısmında FIP adı verilen hastalık gelişir. FIP belirtilerinin ve etkilerinin gözlemlenmesi virüse maruz kaldıktan haftalar, aylar ve hatta yıllar sonra ortaya çıkabilir. Kedilerde FIP hastalığı temel olarak ıslak ve kuru olmak üzere iki ayrı formda görülür. Hastalığın formundan bağımsız olarak FIP geliştiren kedilerde genellikle ilk etapta iştahsızlık, kilo kaybı, depresyon ve ateş gibi genel semptomlar ortaya çıkar. Hastalığın ıslak ve kuru formları birbirine dönüşebilir.
Kuru formdaki FIP kan damarlarının çevresinde enfeksiyon ve iltihaplı lezyonlara neden olabilir. Bu bölgelerde oluşan enfeksiyonlar beyne, karaciğere, böbreklere, akciğerlere ve cilde ulaşarak zarar verebilir. Kuru form kedilerin nöbet geçirmesine, hareketlerinde anormalliğe neden olabilir. Tüm bunlara ek olarak aşırı susama, idrar sıklığında artış, kusma, sarılık ve kilo kaybı gibi şikayetler de oluşabilir. Kedilerde fip hastalığı ıslak formda olduğunda karın içi bölgede sıvı birikir ve kedinin göbeğinde şişkinlik meydana gelir. Göğüste sıvı birikimi meydana gelmesi halinde kedi nefes alırken zorluk yaşar. Islak form kan damarlarında hasara yol açarak karın ve göğüs bölgesinde enflamasyon ve sızıntıya neden olur.
Kedilerde Fip Hastalığı Nasıl Önlenir?
Kedilerde fip hastalığını önlemenin tek yolu koranavirüs enfeksiyonunu önlemektir. Bu virüs genellikle çok kedi barındıran yerlerde veya evlerde yaşayan kediler için risk olarak değerlendirilir. Feline koronavirüs enfekte olmuş kedilerin dışkısından ya da tükürüğünden geçer. Unutulmaması gereken koranavirüs ile enfekte olan her kedinin fip hastalığına yakalanmayacağıdır. Fip hastalığının oluşabilmesi için koronavirüsün mutasyona uğraması gerekir. Bu nedenle fip hastalığının önlenmesi kapsamında çeşitli tedbirlerin alınmasında fayda olacaktır. Kedilerin düzenli olarak veteriner hekim kontrollerine götürülmesi ve mümkün olduğunca sağlıklı tutulması, kedi tuvaletlerinin temiz tutulması, kedi tuvaletleri ile mama ve su kaplarının ayrı tutulması, evde çok kedi yaşıyorsa aşılamaların düzenli olarak yapılması gibi tedbirlerle kedilerin genel sağlığı iyileştirilebilir.
Kedilerde Fip Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Fip hastalığının önüne geçmek için koronavirüs enfeksiyonunun da önlenmesi gerekir. Koronavirüs çok kedi barınan yerlerde ya da evde yaşayan kedilerde görülen bir hastalıktır. Kedilerin düzenli olarak veterinere götürülmesi ve olası hastalıkların önlenmesi gerekir. Mümkün olduğunca kedilerin temiz kum kabı kullanımı ve genel olarak sağlıklarına dikkat edilmesi gerekir.
Kedilerde fip hastalığının kanıtlanmış kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Veteriner hekimler genel olarak bu hastalığa yakalanan kedilerin yaşam kalitelerini yükseltme ve bağışıklık güçlendirme amaçlı ilaç ve takviye desteği tavsiye edebilmektedir. Bu takviyeler genellikle sıvı tedavileri, vitem kürleri, çeşitli antibiyotiklerden oluşmaktadır. Ayrıca veteriner hekiminiz tarafından uygulanan sıvı tedavisi, biriken sıvıların boşaltılması ve kan nakli gibi destekleyici bakım da bazı durumlarda endikedir.
Kedilerin Fip Hastalığına Yakalanmaması için Neler Yapılmalıdır?
Kedilerde tip hastalığını kesin olarak önlemenin tek yolu, kedilerin doğası göz önüne alındığında zor olabilecek FeCV enfeksiyonunu önlemektir. Bu, özellikle çoklu kedi ortamlarında riski artırır. (barınaklar, kedi evleri) ve kalabalık yaşam koşullarıyla ilişkili olabilecek stresi en aza indirmek için kedilerin oda başına üç veya daha az yoğunlukta barındırılması önerilir.
Hijyen ve Temizlik
Kedi koronavirüsü oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Fip hastalığı, enfekte kedilerin dışkısı ve tükürüğüyle bulaşır ve diğer kedileri esas olarak ağız boşluğu yoluyla enfekte eder. Kedinizi olabildiğince sağlıklı tutmak, kedi lösemi virüsü ve kalisivirüs gibi diğer virüslerin neden olduğu enfeksiyonun, veteriner hekiminiz tartından belirlenen uygun aşılama ile önlenmesi de dahil olmak üzere, tip hastalığı olasılığını azaltacaktır. Özellikle çoklu kedi ortamlarında kum kapları temiz tutulmalı, mama ve su kapları hijyenik bir şekilde düzenli temizlenmelidir.
Mama ve Kedi Kumu Konumları
Fip hastalığı hayvanlardan insanlara bulaşmayan bir virüstür. İnsan sağlığı yönünden hiçbir risk teşkil etmese de hastalık diğer kedilere genellikle dışkı ve tükürük yoluyla bulaşır. Bu sebeple fip taşıyıcı kedilerin sağlıklı kedilerden mama, su ve kum kabı ayrı tutulmalıdır. Ayrıca evinizde birden çok kedi ile beraber yaşıyorsanız evde aşılamaların düzenli olarak yapılması gibi tedbirlerle kedilerin genel sağlığı iyileştirilebilir.
Kaliteli Mama Kullanımı
Evcil hayvan sahipleri kedilerinin sağlığı için her zaman en iyisini ister. Fip hastalığına karşı bir önlem olarak ayrıca kedinizin sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmesi için, besin değeri zengin mamalarla beslemek kedinizin yaşam kalitesini arttıracaktır. Bunun için en iyi tavsiyeyi kedinizin yaşı, cinsiyeti, genetik yatkınlıkları göz önünde bulundurarak veteriner hekiminizin yönlendirmesiyle yapabilirsiniz. Besin değeri yüksek mamalar uzun vadede evcil dostunuzun bağışıklığını koruyarak mutlu bir yaşam sürmesine olanak sağlar.
Stres
Stres, insanlar için olduğu kadar evcil dostlarımız için zararlıdır. Kedilerde koronavirüsün Fip hastalığına dönüşmesinde etkili bir rol oynayan stres faktörünü engellemek için kedinizi strese sokan durumları en aza indirgemeyi hedefleyebilirsiniz. Evcil dostunuzun stresinin azalması sadece fip hastalığına karşı değil, aynı zamanda çeşitli rahatsızlıklara karşı da koruma sağlar. Kedilerde stres yönetiminde Feliway 30 yıldır tüm dünyada veteriner hekimler tarafından önerilmekte ve kullanılmaktadır.